Co robić, gdy dziecko wybije sobie ząb? 

Wybicie zęba to jeden z najpoważniejszych urazów zębów u dziecka. Jeśli dojdzie do takiej sytuacji przede wszystkim należy uspokoić przestraszone dziecko, a jeśli krwawi umieścić w jego ustach czystą gazę do zagryzania, aby zatrzymać krwawienie. Następnie trzeba opanować sytuację i zobaczyć czy ząb da się uratować.

Zbyt szybka strata mleczaka może źle się skończyć

Gdy utracony ząb był mleczakiem, to mniejsza strata, ponieważ na jego miejscu prędzej czy później i tak pojawił się kolejny ząb.
"Zęby mleczne mają inną budowę niż zęby stałe. Są mniejsze, a ich korzenie są o wiele krótsze, cieńsze i mniej pozakrzywiane, stąd nawet większa podatność na trwałe uszkodzenie takiego zęba przy urazie. Generalnie nie ma potrzeby, aby ratować wybite mleczaki, jak dzieje się to w przypadku zębów stałych" – uważa lek. stom. Monika Stachowicz z Centrum Periodent w Warszawie.
Jednak nawet gdy został wybity mleczak warto udać się do dentysty, najlepiej dziecięcego (pedodonty). Chodzi o to, by sprawdził, czy nie doszło do uszkodzenia nerwów lub zawiązka zęba stałego.

Warto wiedzieć, że zależności od wieku dziecka i lokalizacji utraconego zęba mlecznego, jego utrata kilka lat przed fizjologicznym wypadnięciem może doprowadzić m.in. do zaburzeń mowy, zahamować wzrost kości wyrostków zębodołowych i zaburzyć prawidłowy rozwój szczęki. Może to także skutkować stłoczeniami lub innymi wadami zgryzu.

Utrata stałego zęba – konieczne szybkie działanie

Jednak może być jeszcze gorzej - gdy wybity został stały ząb, kolejny już nie urośnie. To jednak nie musi oznaczać katastrofy. Nie każdy wie, że takiego zęba można uratować! Trzeba tylko trzymać się kilku zasad.

• Znajdź ząb

"Najpierw szybko zlokalizujmy ząb, aby mieć pewność, że dziecko go nie połknie czy się nim nie zakrztusi. Jeśli ząb został wybity w całości, czyli z korzeniem, obchodźmy się z nim bardzo ostrożnie. Podnosząc go z ziemi, chwyćmy za koronę, czyli część zęba, którą gryziemy, a nie korzeń. Dotykając korzenia możemy spowodować obumarcie komórek ozębnej, dzięki którym ząb wciąż jest żywy" – instruuje ekspert.

• Zabezpiecz zęba

Sposób jego przechowywania może okazać się kluczowy. Gdy wybity ząb jest zanieczyszczony krwią, piaskiem lub kurzem, może go to uszkodzić. Nie wolno go jednak płukać, przemywać alkoholem czy wodą utlenioną, ponieważ możemy usunąć w ten sposób fibroblasty zlokalizowane w obszarze korzenia zębowego komórki tkanki łącznej, które spajają ząb z kością.

"Wybity ząb nie powinien być przechowywany w środowisku suchym, ponieważ komórki ozębnej, kluczowe do jego uratowania, bardzo szybko w takim środowisku obumierają. Najlepiej przechować go na odpowiednim podłożu transportowym, to znaczy w pojemniku w ślinie dziecka, ewentualnie w mleku i w ten sposób dostarczyć do gabinetu. Nie powinniśmy także samodzielnie próbować umieszczać zęba z powrotem w zębodole. Jeśli utracony ząb to mleczak, możemy w ten sposób uszkodzić zawiązek zęba stałego, natomiast gdy sytuacja dotyczy zęba stałego, możemy w ten sposób uszkodzić jego korzeń" – wyjaśnia stomatolog.

• Liczy się czas

Im krótszy okres, kiedy ząb przebywa poza jamą ustną, tym większa szansa na jego uratowanie. Udzielenie nagłej pomocy jest istotne - najlepiej dotrzeć do stomatologa w przeciągu 1 godziny.

• Replantacja w gabinecie

Aby uratować ząb, musi on być nienaruszony. Lekarz w znieczuleniu miejscowym zweryfikuje stan korzenia zębowego i stan kości, oczyści zębodół i wykona replantację zęba, czyli jego ponowne umieszczenie w zębodole. Na koniec ząb zostanie unieruchomiony za pomocą specjalnej szyny, która opiera się na sąsiednich zębach. Aby zmniejszyć ryzyko infekcji konieczne może okazać się podanie antybiotyku.

• Zachowaj ostrożność

Czas zrastania się korzenia zęba z kością to średnio 3-4 tygodnie, jeśli wszystko dobrze się zrasta po tym czasie szyna zostanie zdjęta. U dzieci zabiegi replantacji najczęściej kończą się powodzeniem. W tym czasie pacjent powinien dbać o higienę jamy ustnej, spożywać miękkie pokarmy i podczas żucia odciążać tę stronę, gdzie ząb jest szynowany.

• Konieczne częstsze kontrole

"Jednak nawet ząb, którego udało się replantować, powinien być pod stałą obserwacją stomatologa i kontrolowany badaniami rentgenowskimi, ponieważ uraz zęba, który doprowadził do jego wybicia, mógł też uszkodzić miazgę, czyli silnie unerwioną, żywą tkankę zęba. Jeśli do tego doszło, taki ząb może wymagać leczenia kanałowego" – informuje dentystka.

Co gdy zęba brak?

Nie zawsze jednak udaje się odnaleźć utracony ząb. Kłopot w tym, że implanty można wszczepiać dopiero po 21. roku życia dlatego w przypadku dziecka lub nastolatka stosuje się inne rozwiązania protetyczne.
"W zależności od wieku można wdrożyć terapię ortodontyczną, wykonać uzupełnienie protetyczne, protezę leczniczą lub retencyjną, a także mosty protetyczne. Uzupełnienie luk w zgryzie u dziecka jest konieczne, dzięki temu zapobiegamy problemom w wieku dorosłym, m.in. wadom zgryzu, deformacjom twarzy czy zaburzeniom rozwoju mowy" – mówi dr Stachowicz.

Monika Wysocka

Dziennikarka medyczna związana z Serwisem Zdrowie Polskiej Agencji Prasowej. Wcześniej pracowała m.in. dla portali Puls Medycyny, Portale Medyczne, Kobiety Medycyny.